Een media-interview kan best spannend zijn. De kans is immers groot dat je als woordvoerder minder interviewervaring hebt dan de journalist die tegenover je zit. Wat als het mis dreigt te gaan? Je komt bijvoorbeeld niet uit je woorden of je hebt moeite om je boodschap duidelijk uit te leggen.

Het gevolg? Stress!

Gelukkig kan een goede voorbereiding daarbij helpen. Zoals met elk menselijk contact zijn er geen harde richtlijnen hoe het wel of niet moet. Wel zijn er wat vuistregels en historische voorbeelden om van te leren.

Bepaal wat je wilt zeggen

Een interview is net een gewoon gesprek tussen twee mensen. Met één belangrijk verschil: de journalist heeft een agenda, en de geïnterviewde ook. Zorg er daarom voor dat je van tevoren een aantal kernboodschappen op een rijtje zet die je in het interview naar voren wilt brengen.

Hoeveel? Drie boodschappen zijn over het algemeen goed te onthouden, maar daar hoef je natuurlijk niet aan vast te houden.

Een interviewer die erom bekend staat dat hij het gesprek geheel naar zijn hand kan zetten, is Matthijs van Nieuwkerk. Wie hij ook aan tafel heeft en met welk doel de gast ook is uitgenodigd; hij heeft vooraf bedacht welke richting het gesprek uit moet gaan en dat lukt hem ook bijna altijd. Zelfs Peter R. de Vries kreeg het niet voor elkaar om een interview in De Wereld Draait Door naar zijn hand te zetten. Na een uitgebreid gesprek over Natalee Holloway pakt Van Nieuwkerk hier nog even het nieuwe boek van Peter R. de Vries bij. Terwijl de aftiteling al begonnen is:

Is deze reactie (‘Daar zouden we overigens wat langer over praten dan je nu doet’) slim? Nee. Als hij zo graag over zijn boek wilde praten, dan had hij eerder in het interview zijn kans moeten grijpen.

Trek het gesprek naar je toe

Om een interview een bepaalde kant op te sturen, is het belangrijk om je kansen af te wachten en te grijpen. Sommige mediatrainers zeggen zelfs dat ‘een vraag niets meer is dan een uitnodiging om te praten’; of dat nou een antwoord is op de vraag of niet. Je ziet met name politici gebruik maken van deze techniek. De vraag van een journalist doet er lang niet altijd toe, ze dreunen toch hun eigen riedeltje op.

Is dat dan de beste manier om het gesprek naar jou toe te trekken? Nee, want de kijker heeft dat natuurlijk door. Maar zoek wel naar bruggetjes tussen de vraag van de interviewer en de kernboodschappen die jij wilt vertellen. Opvallend is overigens dat journalisten lang niet altijd terugkomen op hun vraag als er geen antwoord wordt gegeven. Een beroemd voorbeeld van een journalist die dat wél deed was BBC-journalist Jeremy Paxman: tot acht keer toe herhaalde hij zijn vraag ‘Did you threaten to overrule him?’:

Weet wie je tegenover je hebt

Die zelfde Jeremy Paxman zit jaren later aan de andere kant van de tafel, als hij door Twan Huys werd geïnterviewd voor College Tour. Huys vraagt aan Paxman waarom zijn redactie van Newsnight besloot om een aflevering over de in opspraak geraakte Jimmy Savile te schrappen. Huys zoekt duidelijk de confrontatie op en heeft het over slechte journalistiek en de doofpot. Als Paxman vervolgens duidelijk probeert te maken dat hij nooit door zijn redactie in dat besluit is betrokken, vraagt Huys of het niet vreemd is dat hij als anchorman niet door de producer op de hoogte wordt gebracht. Dan blijkt dat Jeremy Paxman niet weet dat hij tegenover zijn Nederlandse evenknie zit – de presentator van het dagelijkse nieuwsprogramma Nieuwsuur:

Let op je lichaamstaal

Werkelijk alles in de houding van Paxman verraadt hier dat hij in de val is gelopen. Hij probeert neerbuigend te doen en Huys af te schilderen als iemand die niet weet waar hij het over heeft, maar zijn houding en stem laten zien dat hij in een hoek zit. Nu zijn Amerikaanse presidenten misschien wel meest media-getrainde personen ter wereld, maar als íemand de lichaamstaal beheerst is het wel ex-president Bill Clinton.

Kijk maar eens naar dit interview met Fox News waarin hij een niet zo bevriende journalist volledig naar huis stuurt:

Ook legendarisch als je het hebt over lichaamshouding is het interview dat (toenmalig) technisch directeur Ted van Leeuwen van Vitesse gaf aan Pownews. Hij weet dat de verslaggever hem in een bepaalde hoek wil drukken en speelt het spelletje op zo’n manier mee dat niet híj, maar de verslaggever in zijn hemd staat.

Bereid je voor op voor de hand liggende vragen

Stel, je bent Bill Cosby en je wordt van alle kanten beschuldigd van seksueel misbruik. Dan kun je er donder op zeggen dat dit onderwerp vanaf dat moment in élk interview ter sprake kan komen, zelfs als dat tijdens de voorbespreking niet aan de orde is gekomen. Hoe reageer je als dat wel gebeurt? Zeg bijvoorbeeld dat je daar niets over kunt zeggen zo lang de procedure loopt.

Hoe niet? Zo:

Een tweede les die we kunnen leren uit dit fragment is dat ‘off the record’ niet bestaat. Alles wat je zegt kan worden uitgezonden en gepubliceerd. Punt.

Voel je niet verplicht om een stilte in te vullen

Een van de terugkerende trucjes in elke mediatraining is ‘de stilte’. Als je als journalist voelt dat de interviewkandidaat op het punt staat om meer los te laten dan hij eigenlijk zou willen, dan is het laten vallen van een stilte een effectief middel. Wie voelt zich niet ongemakkelijk bij een stilte en probeert die daarom maar op te vullen? Voel je niet verplicht om die stilte in te vullen.

Behalve natuurlijk als die valt ná de vraag van de journalist:

Blijf cool

Ook als een interviewer een gesprek duidelijk een hele andere kant op wil sturen dan jij voor ogen had (of misschien zelfs was afgesproken), is het zaak om vooral je geduld te bewaren. Quentin Tarantino schiet hieronder tijdens een interview over zijn nieuwe film Django Unchained volledig uit zijn slof als Krishnan Guru-Murthy van het Britse Channel 4 maar blijft doorvragen over de invloed van geweld in zijn films.

De belangrijkste fout die Tarantino hier maakt, is dat hij zich dominant en zelfs agressief opstelt, terwijl de journalist alle recht heeft om deze vraag te stellen. Als hij rustig had geantwoord dat hij niet opnieuw over dit onderwerp wilde praten zonder toevoegingen als ‘it’s none of your damn business’ en ‘I’m shutting you down’, dan had dit fragment nooit YouTube gehaald.

Kortom: voorbereiding is alles. Weet wie je tegenover je hebt, wat je zelf wilt zeggen en welke vragen je kunt verwachten. Tijdens het interview is het met name van belang om je kernboodschappen een niet al te ingestudeerde en kunstmatige manier naar voren te brengen. Zoals menig Amerikaans president al liet zien: oefening baart kunst.

Gerelateerde berichten